PSO - Khi mùa An cư bước sang những ngày sau cuối, Tăng Ni sinh khóa X Trường Trung cấp Phật học Bình Định lại trở về với nếp sống thiền môn sau kỳ thi học kỳ II năm thứ hai đầy căng thẳng. Trong bầu không khí tĩnh lặng và trang nghiêm ấy, từng thời khóa được thực hành với sự chuyên tâm. Đặc biệt, buổi Quá đường giờ Ngọ trở thành minh chứng rõ nét cho sự kết hợp giữa nuôi thân, rèn tâm và thực hành tri ân.
Theo Luật Tạng, Đức Phật chế định hàng Tỷ-kheo chỉ thọ thực một lần trong ngày vào giờ Ngọ. Đây không đơn thuần là việc ăn uống, mà chính là một pháp tu, nhằm rèn luyện chánh niệm, tiết chế dục vọng và nuôi dưỡng tâm tri ân.
Khi ăn, hành giả phải chú tâm vào từng miếng cơm, quán niệm công lao của người trồng lúa, của đàn na tín thí, cảm nhận sự no đủ trong tỉnh thức, không bị chi phối bởi vọng tưởng. Như lời Đức Phật trong Kinh Tăng Chi:
“Này các Tỷ-kheo, khi thọ thực, hãy quán chiếu: không phải để vui đùa, không phải để trang sức, không phải để làm đẹp, mà chỉ để duy trì thân mạng, ngăn ngừa khổ đau, hỗ trợ phạm hạnh.”
Tại Trai đường, Tăng chúng ngồi trang nghiêm, quán niệm rằng hạt cơm là tặng phẩm của đất trời và công sức của bao người. Mỗi bữa ăn là dịp rèn ý chí tinh tấn, tránh phóng dật. Trong Kinh Tạp A-hàm, Đức Phật dạy:
“Một hạt cơm của thí chủ, nặng như núi Tu-di; nếu không tu giải thoát, mang thân mà thọ dụng, thì mắc nợ chẳng dễ trả.”
Đây chính là thực hành “thực quán” (paṭisaṅkhā yoniso): quán nguyên nhân của bữa ăn, quán thân cần duy trì, và quán mục tiêu tu tập.
Sau giờ thọ trai, đại chúng cùng đi kinh hành. Những bước chân chậm rãi, hơi thở điều hòa, tâm ý an trú là sự hiện thực hóa lời Phật dạy trong Kinh Trung Bộ (Satipaṭṭhāna Sutta):
“Khi đi, biết rõ mình đang đi; khi đứng, biết rõ mình đang đứng; khi ngồi, biết rõ mình đang ngồi; khi nằm, biết rõ mình đang nằm.”
Đi kinh hành chính là tiếp nối sự tỉnh thức, để mỗi động tác thường ngày trở thành một pháp môn tu.
Ý nghĩa lớn nhất của Quá đường là nuôi dưỡng tâm tri ân: tri ân Phật – bậc Đạo sư; tri ân Thầy Tổ – người trao truyền giới pháp; tri ân đàn na tín thí – những vị gieo duyên hộ trì. Mỗi bước thiền hành chính là một lời nguyện thầm: “Ăn trong tỉnh thức, đi trong an lạc, sống trong tri ân.”
Với Tăng Ni sinh khóa X, thực hành Quá đường không chỉ là gìn giữ truyền thống thiền môn, mà còn là một mô hình giáo dục Phật học toàn diện:
Giới luật: tuân thủ lời Phật dạy, thọ thực đúng thời, nuôi thân để hành đạo.
Thiền tập: rèn luyện chánh niệm, tỉnh thức trong từng động tác.
Đạo đức – Xã hội: nuôi dưỡng tâm tri ân, hồi hướng công đức cho tha nhân.
Qua đó, Tăng Ni sinh thấu rõ rằng giáo lý không chỉ nằm trong kinh sách, mà hiện hữu trong từng bữa cơm, từng bước chân và từng hơi thở hằng ngày.
Thực hiện: Nguyên Thiều
