Sáng ngày 12 tháng 8 năm 2025 (tức ngày 19 tháng 6 nhuận năm Ất Tỵ), tại Trung tâm Văn hóa Phật giáo tỉnh Hà Tĩnh (phường Trần Phú, tỉnh Hà Tĩnh) đã trang nghiêm diễn ra lễ Ngũ Bách Danh dưới sự chủ lễ của Hòa thượng Thích Bảo Nghiêm – Phó Chủ tịch Hội đồng Trị sự, Trưởng Ban Hoằng pháp Trung ương, Trưởng Ban Trị sự GHPGVN tỉnh Hà Tĩnh, Đường chủ Hạ trường cùng chư Tôn đức Tăng, Ni hành giả an cư tại Hạ trường Trung tâm Văn hóa Phật giáo tỉnh Hà Tĩnh, và sự tham dự của hàng nghìn nhân dân, Phật tử các Đạo tràng từ nhiều xã trên địa bàn tỉnh.
“Lễ Ngũ Bách Danh” là một nghi lễ mang ý nghĩa tri ân sâu sắc đối với Bồ Tát Quán Thế Âm — vị Đại sĩ luôn lắng nghe tiếng kêu cầu của chúng sinh, mỗi danh hiệu gắn với một hạnh nguyện cứu khổ, cứu nạn, biểu lộ trí tuệ và lòng bi mẫn vô lượng. Qua từng câu xưng niệm, hành giả tưởng niệm công hạnh của Bồ Tát, nuôi lớn từ tâm và lòng bao dung. Lễ thường được cử hành vào các ngày vía Bồ Tát Quán Thế Âm: 19/2 (Khánh đản), 19/6 (Thành đạo) và 19/9 (Nhập Niết-bàn), là dịp để đại chúng đồng tụ hội, nhất tâm đỉnh lễ và hồi hướng công đức cho muôn loài.
Mở đầu buổi lễ, Hòa thượng Thích Bảo Nghiêm đã giảng giải ý nghĩa danh xưng “Quán Thế Âm”. Trong hệ thống kinh điển Đại thừa có 500 vị Bồ Tát, mỗi vị mang một hạnh nguyện riêng, và chỉ cần nghe danh hiệu là có thể biết được hạnh nguyện của vị ấy. Hòa thượng nêu ví dụ: Bồ Tát Văn Thù Sư Lợi biểu trưng cho trí tuệ, sự thông minh và khả năng nhận thức; Bồ Tát Phổ Hiền là vị Đẳng giác có năng lực hiện thân khắp mười phương pháp giới, tùy theo mong cầu của chúng sinh mà hóa độ.
Từ đó, Hòa thượng lý giải vì sao gọi là “Quán Thế Âm”: chữ “Quán” ở đây là dùng từ bi quán và trí tuệ quán để thấu rõ nỗi khổ của chúng sinh; chữ “Thế Âm” nghĩa là luôn lắng nghe âm thanh kêu cầu, dùng tâm đại từ đại bi mà quán sát và cứu độ. Từ ý nghĩa này, dần hình thành hình tượng Bồ Tát Quán Thế Âm nghìn mắt nghìn tay. Hạnh nguyện của Ngài là: khi nào chúng sinh còn kêu khổ thì Ngài nguyện chưa thành Phật. Nghìn mắt là tuệ nhãn nhìn thấu mọi khổ đau, nghìn tay là phương tiện cứu giúp muôn loài; và con số “nghìn” không hiểu theo nghĩa toán học, mà biểu thị cho sự vô cùng, vô tận.
Hòa thượng nhấn mạnh, Bồ Tát Quán Thế Âm như người mẹ hiền luôn thương yêu con, lòng từ bi của Ngài ví như ánh trăng, còn chúng sinh là mặt nước. Dù nước trong hay đục, ánh trăng vẫn soi chiếu không phân biệt. Khi tâm chúng sinh lắng trong như mặt nước tĩnh, hướng trọn niềm tin về Bồ Tát, sẽ cảm nhận được sự gia trì và an lạc.
Trong thời pháp thoại, Hòa thượng cũng nhắc đến công hạnh của Bồ Tát qua Kinh Phổ Môn thuộc Kinh Diệu Pháp Liên Hoa: Ngài đã cứu khổ chúng sinh thoát khỏi bảy nạn lớn (như nạn lửa, nạn nước, nạn giặc cướp, nạn quỷ La Sát…), diệt trừ ba độc (tham, sân, si) và ban cho hai điều an vui. Tín ngưỡng Quán Thế Âm Bồ Tát từ lâu đã lan tỏa sâu rộng trong các tự viện, đạo tràng cũng như đời sống tinh thần của người Việt.
Theo truyền thống Phật giáo miền Bắc, nghi lễ Ngũ Bách Danh được hành trì từ lâu đời như một dịp để Phật tử đồng tâm cầu nguyện quốc thái dân an, mưa thuận gió hòa, bản thân và gia đình được bình an, hạnh phúc.
Trong bài pháp thoại, Hòa thượng Thích Bảo Nghiêm cũng kể lại nhân duyên của mình với lễ Ngũ Bách Danh. Năm 1975, ngay sau khi thọ Đại giới Tỷ khiêu, Hòa thượng đã cử hành lễ Ngũ Bách Danh đầu tiên tại động Hương Tích – Chùa Hương, Hà Nội. Từ đó, nhờ sự gia hộ của Bồ Tát Quán Thế Âm và sự phát tâm hộ trì của Phật tử, Ngài liên tục duy trì hạnh nguyện này suốt 49 năm, không gián đoạn. Năm 2024 vừa qua, lễ Ngũ Bách Danh tại Chùa Hương đánh dấu lần thứ 49 được Hòa thượng thực hiện. Dự kiến tháng 9 năm nay, Ngài sẽ tiếp tục thành tựu tròn 50 năm hành lễ – một cột mốc đặc biệt, ghi dấu hành trình hoằng pháp bền bỉ và thực hành trọn vẹn hạnh nguyện Quán Thế Âm.
Tại tòa Pháp đường Trung tâm Văn hóa Phật giáo tỉnh Hà Tĩnh, chư Tôn đức Tăng Ni đã đồng tụng Chú Đại Bi và trang nghiêm cử hành lễ Ngũ Bách Danh theo bản dịch Việt ngữ của Thượng tọa Thích Tiến Đạt. Nghi thức gồm lễ bái Tam bảo, phát nguyện sám hối, xưng niệm 500 danh hiệu Bồ Tát, mỗi danh hiệu kèm một lạy chí thành, và cuối cùng là hồi hướng công đức.
Không khí buổi lễ diễn ra trong sự trang nghiêm, thành kính. Tiếng chuông, tiếng mõ hòa cùng câu niệm “Nam mô Quán Thế Âm Bồ Tát” vang vọng khắp không gian chính điện, tạo nên cảm giác thiêng liêng. Sự thành tâm của chư Tôn đức Tăng Ni, Phật tử các đạo tràng và nhân dân sẽ tiếp nối dòng chảy tín ngưỡng Quán Thế Âm Bồ Tát trong đời sống tâm linh của những người tin sâu vào oai lực của Ngài.
Thực hiện: Anh Vũ – Quang Phước – Minh Tuấn – Tiến Lộc
