Ngày hành hương thứ năm: Trường Trung Cấp Phật Học Hà Nội trở về Ca Tỳ La Vệ – Kinh Đô của Đức Phật thuở ấu thơ

PSO - Ngày 10/11/2025, bước sang ngày thứ năm của hành trình chiêm bái thánh tích Ấn Độ, đoàn Tăng Ni sinh Trường Trung cấp Phật học Hà Nội đã trở về Thành Ca Tỳ La Vệ (Kapilavastu) – kinh đô của dòng tộc Sakya, nơi Thái tử Tất-đạt-đa đã sống suốt 19 năm đầu đời trước khi xuất gia.

Nơi đây từng ghi dấu tuổi trẻ của một vị hoàng tử, và cũng chính nơi này, một con người đã khởi đầu con đường đưa nhân loại đi từ vô minh đến giác ngộ.

Đoàn do Thượng tọa Thích Tiến Đạt - Cố vấn Ban Giám hiệu Trường Trung cấp Phật học Hà Nội làm trưởng đoàn. Đi cùng đoàn còn có Thượng tọa Thích Thanh Tuyên – Thành viên Ban Bảo trợ học đường; Ðại đức Thích Thái Minh – Chánh Văn phòng Trường Trung cấp Phật học Hà Nội; Ni trưởng Thích Ðàm Khoa – Ủy viên Ban Giám hiệu, Trưởng Ban Bảo trợ học đường; Ni trưởng Thích Ðàm Hà – Ủy viên Ban Giám hiệu, Thủ quỹ nhà trường; Ni sư Thích Ðàm Vân – Thư ký Ban Giám hiệu, Chánh Giáo vụ nhà trường cùng chư Tôn đức Khối văn phòng Nhà trường.

Trong buổi sớm tinh mơ khi màn sương còn mờ ảo bao trùm cổng thành phía Đông, Thượng tọa Thích Tiến Đạt đã chia sẻ thời pháp thoại ngắn cùng Tăng Ni sinh. Thượng tọa nhấn mạnh: chính Ca Tỳ La Vệ là quốc độ mà Bồ Tát Hộ Minh chọn để giáng sinh, vì nơi đây hội đủ các điều kiện quốc độ – giai cấp – dòng tộc thích hợp cho một bậc Thánh nhi xuất hiện. Mô hình chính trị “quân chủ lập hiến” của tiểu quốc này về sau được Đức Phật vận dụng để hình thành cơ cấu Tăng già: lấy Giới pháp làm kim chỉ nam, và Yết-ma làm phương tiện vận hành tập thể.

Cũng chính từ cổng thành Đông này, Thái tử Tất Đạt Đa đã lần đầu đối diện sự thật về già – bệnh – chết, rồi trầm tư, suy nghiệm… và cuối cùng vượt thành trong đêm xuất gia. Đứng nơi ấy hôm nay, giữa phế tích của tường thành xưa, đoàn như được trực tiếp chạm vào dấu chân của bậc Giác Ngộ 25 thế kỷ trước để cảm nhận: mọi vinh hoa có thể đổi thay, nhưng chân lý giải thoát không hề phai tàn.

Những nền gạch câm lặng còn lại không chỉ là di tích – mà chính là chứng nhân lịch sử, đã từng nâng đỡ một nhân cách vĩ đại trước khi Ngài bước ra khỏi vòng danh lợi thế gian.

Tiếp đó, đoàn đến chiêm bái, dâng hương trước mộ phần tưởng niệm nơi trà-tỳ thân phụ và thân mẫu của Thế Tôn là Hoàng hậu Ma Da và Vua Tịnh Phạn. Đây là nơi gợi nhớ công đức tối thắng của những bậc đã sinh dưỡng Thánh thai và tạo điều kiện cho một đức Phật xuất hiện ở đời. Lịch sử ghi lại: Đức Phật đã trở về thăm vua cha lần cuối, thuyết pháp cho phụ vương chứng đắc Thánh quả, và chính tự tay Ngài châm lửa trà-tỳ phụ vương, tròn đầy đạo hiếu của một bậc giác ngộ.

Buổi chiều, đoàn đến Tịnh Xá Kundan (Ni Câu Luật) – khu rừng nơi Đức Phật trở lại giáo hóa hoàng tộc sau khi thành đạo. Nơi đây, Chính pháp đã trở về đúng cội nguồn của nó: dòng tộc Sakya. 

Tại đây, Thượng tọa Thích Tiến Đạt nhấn mạnh đây chính là nơi lần đầu sau khi thành đạo, Đức Phật trở về quê hương nhưng không vào thẳng hoàng cung, mà chọn an trú dưới bóng rừng, giữ đúng hạnh khất thực – như truyền thống của ba đời chư Phật.

Cũng tại nơi này, vua Tịnh Phạn đã xây tinh xá để thỉnh Phật và Tăng đoàn an trú, và nhiều vương tử dòng họ Thích Ca như Nan Đà, A Nan, La Hầu La… đã phát tâm xuất gia. Lần trở về sau cùng trước khi vua cha viên tịch, Đức Phật trú tại đây, thuyết pháp cho vua Tịnh Phạn chứng đắc thánh quả, tròn đạo hiếu siêu việt.

Đặc biệt, từ nhân duyên nơi đất này, phong trào Ni đoàn được khởi mở: Di mẫu Ma Ha Ba Xà Ba Đề cùng 500 cung nữ từ bỏ hoàng phục, đi bộ hơn 300 km xin được xuất gia. Sau ba lần cầu thỉnh, với sự trợ duyên của ngài A Nan, Đức Phật chấp thuận – mở ra cánh cửa giải thoát cho nữ giới, một sự kiện chưa từng có tiền lệ thời bấy giờ.

Thượng tọa nhắc nhở rằng "Hơn 25 thế kỷ trôi qua, đứng giữa Tịnh xá Ni Câu Luật, dấu chân thanh tịnh ấy vẫn còn như mới hôm qua. Chúng ta là hàng đệ tử, đang tiếp tục đi theo con đường mà Thế Tôn đã đi – tinh tấn, vững chãi, và hướng đến sự viên mãn giải thoát".

Khép lại ngày thứ năm, đoàn rời Ca Tỳ La Vệ về thành phố Gorakhpur – chuẩn bị cho chặng kế tiếp: Câu-thi-na – nơi Đức Thế Tôn nhập Vô Dư Y Niết Bàn.

Nếu Ca Tỳ La Vệ là “nơi Ngài đi ra”, thì Câu Thi Na sẽ là “nơi Ngài đi đến”. Một đời Phật giữa hai cực điểm ấy là bài học trọn vẹn nhất về ý nghĩa của sự có mặt trên cõi đời, đó là "Sống để chuyển hóa và ra đi trong giác ngộ".

Diệu Tường - Tiến Lộc