Viếng thăm chùa Phúc Khánh, ngôi cổ tự linh thiêng giữa lòng Hà Nội

Chùa Phúc Khánh, thường được gọi là chùa Sở, tọa lạc tại số 382 Tây Sơn, phường Thịnh Quang, quận Đống Đa (cũ), thành phố Hà Nội.

Tương truyền, chùa Phúc Khánh được xây dựng vào cuối thời Trần, trên nền đất làng Sở (ban đầu chỉ là một ngôi chùa nhỏ để dân làng thờ Phật, sau nhiều lần trùng tu, mở rộng, chùa mới có khuôn viên như ngày nay). Sang đến thời Lê sơ, nhất là vào thời Hậu Lê, chùa Sở trở thành một trường học, đào tạo tăng ni, Phật tử cho cả nước.

Năm 1776, chùa Phúc Khánh bỗng nhiên gặp cơn binh hỏa, Phật đài, tịnh xá, nền móng đều bị đổ nát. Có vị tăng đồ của chùa Trấn Quốc đi qua, được dân làng Sở ái mộ mời ở lại để trụ trì. Dân làng đã bỏ công sức, cúng tiền, khuyến cáo thập phương hợp sức xây lại chùa. Tuy nhiên, cũng có tài liệu cho rằng chùa nằm trong khu vực diễn ra trận đánh Đống Đa năm 1789 nên bị đổ nát, sau được nhà sư Chiếu Liên xây dựng lại với sự hỗ trợ của Đô đốc Trần Văn Lễ (thời Tây Sơn).

Tam quan chùa Phúc Khánh được làm theo kiểu hai tầng, cửa giữa lớn, cửa bên nhỏ hơn; phía trên làm kiểu gác chuông. Hai bên tam quan xây hai trụ biểu, trên mỗi biểu đắp hình con sấu chầu vào nhau. Thân trụ trang trí ô hộc, đắp chữ Hán.

Chùa Phúc Khánh có kết cấu kiểu chữ Công không cân xứng. Qua tam quan là sân chùa lát gạch, và nơi thờ tự bao gồm tiền đường và hậu cung.

Tiền đường: 5 gian, làm theo kiểu “đầu hồi bít đốc”. Chính giữa bờ nóc đắp nổi hình cuốn thư, một bên kiếm, một bên bút lông.

Hậu cung: 3 gian.

Nhà tổ: 4 gian.

Trong chùa hiện còn lưu giữ được hiện vật quý là quả chuông đúc từ thời Tây Sơn, do Đô đốc Trần Văn Lễ cúng tiến. Ngoài ra còn có 20 pho tượng, nhiều pho được làm từ thời Tây Sơn, có giá trị nghệ thuật cao.

Bên cạnh các pho tượng, chùa còn giữ được nhiều hiện vật nghệ thuật có giá trị như: 21 tấm bia đá (tấm cổ nhất niên đại 1698); 14 bộ bao lam (cửa võng); 3 đại hồng chung; cùng nhiều đồ thờ quý khác như bát hương đồng, long ngai, nhang án, chuông cổ (đúc năm 1796)…

Ngày 16/11/1988, chùa đã được Bộ Văn hóa – Thông tin xếp hạng Di tích kiến trúc – nghệ thuật.

Chùa Phúc Khánh là ngôi chùa linh thiêng có tiếng ở Hà Nội. Năm nào người đến đây lễ cũng rất đông. Sau những lời cầu khấn cho một năm mới làm ăn sung túc, nhiều người đến ban thờ Đức Ông để rút quẻ đầu năm. Nhiều người tin rằng chùa Phúc Khánh rất linh thiêng, cầu gì được nấy, nên khách thập phương đến dâng lễ tại chùa Sở vào những ngày lễ, Tết, sóc vọng năm nào cũng nườm nượp như trẩy hội.

Cùng với lễ cầu an đầu năm, chùa Phúc Khánh còn là điểm thu hút Phật tử nhiều nơi đến làm lễ cầu siêu, đưa rước vong linh người thân gửi lên chùa. Cầu siêu, nói ngắn gọn, là một khóa lễ mà ở đó người ta cầu cho các chân linh, vong hồn sau khi từ giã dương gian được siêu sinh tịnh độ...

Trích từ “Vào chùa lễ Phật: Những điều cần biết” - Đặng Xuân Xuyến; NXB Văn hóa Thông tin, 2006.

Theo Tạp chí Văn hóa và Phát triển.