PSO - Sáng ngày 14/6/2025 Ban Văn hóa Phật giáo Trung ương kết hợp với UBND tỉnh Quảng Nam có chuyến đi khảo sát thực địa khu di tích Phật viện Đồng Dương ở làng Đồng Dương, xã Bình Định Bắc, huyện Thăng Bình.
Tham dự chuyến khảo sát có Hòa thượng Thích Thọ Lạc – Trưởng ban Văn hóa Trung ương GHPGVN; Hòa thượng Thích Hải Ấn – Phó Trưởng ban Thường trực; Thượng tọa Thích Kiên Tuệ – Phó ban; Hòa thượng Thích Huệ Vinh – Phó ban, cùng chư Tôn đức Tăng Ni Văn phòng Ban Văn hóa Trung ương.
Đồng hành cùng đoàn còn có PGS.TS. Chu Văn Tuấn – Viện trưởng Viện Nghiên cứu Tôn giáo (Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam), cùng các nhà nghiên cứu khoa học, khảo cổ học và đại diện các Bảo tàng quốc gia, các cơ quan chuyên môn về văn hóa – lịch sử.
Về phía Ban Trị sự GHPGVN tỉnh Quảng Nam, Hòa thượng Thích Phước Minh – Trưởng Ban Trị sự, cùng chư Tôn đức Văn phòng Ban Trị sự tỉnh đã thân mật tiếp đón đoàn khảo sát.
Đại diện lãnh đạo chính quyền tỉnh có sự hiện diện của ông Phan Thái Bình – Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Quảng Nam; bà Nguyễn Thị Thu Hiền – Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch; ông Mai Quang Vĩnh – Phó Giám đốc Sở Dân tộc và Tôn giáo, cùng quý cán bộ các cơ quan chức năng đồng tham dự.
Theo sử liệu, Phật viện Đồng Dương là một trong những trung tâm Phật giáo lớn và tiêu biểu nhất trong lịch sử vương quốc Chămpa cổ đại, tọa lạc tại làng Đồng Dương, xã Bình Định Bắc, huyện Thăng Bình, tỉnh Quảng Nam, Việt Nam. Nơi đây không chỉ là tu viện Phật giáo quy mô lớn, mà còn là trung tâm tôn giáo – văn hóa mang đậm dấu ấn Phật giáo Đại thừa. Những tượng Bồ Tát, những bức phù điêu, bệ Phật thờ đã được khai quật và đưa vào gìn giữ tại Bảo tàng Chăm thành phố Đã Nẵng và trên mảnh đất hoang vu đầy cỏ dại đó chỉ còn lại một tháp gạch (tháp sáng) còn sót lại nằm trơ trọi giữa nắng mưa như muốn kể lại một thời kỳ vàng son – khi ánh sáng từ bi và trí tuệ của Phật pháp lan tỏa khắp mọi miền.
 |  |
 |  |
Trải qua hơn một thiên niên kỷ, thời gian và chiến tranh đã để lại dấu tích đổ nát. Thế nhưng, vẻ đẹp trầm mặc và giá trị tinh thần của Phật viện vẫn còn vang vọng. Được công nhận là di tích quốc gia đặc biệt vào năm 2016, Phật viện Đồng Dương ngày nay không chỉ là điểm đến của những ai yêu lịch sử – mà còn là chốn tìm về của những tâm hồn hướng thiện, khao khát sự bình an.
Để tìm lại giá trị lịch sử vốn bị lãng quên đó, chiều cùng ngày Ban Văn Hóa TW cùng với UBND tỉnh Quảng Nam đã họp bàn tìm giải pháp để phục dựng lại, cũng như bảo tồn và phát huy giá trị Phật viện Đồng Dương, đồng thời là đóng góp cho sự phát triển văn hóa nước nhà. Sau tất cả là thống nhất sẽ có một Hội thảo diễn ra tại Đà Nẵng dự kiến vào tháng 11/ 2025 sắp tới.
Trúc Yên
