PSO - Đây là trường tuyển người làm Phật chứ đây không phải là một pháp hội, một đàn cầu siêu, cầu an. Hiện tại các vị ngồi đây chắc chắn rằng được thọ giới, các vị đã có nhiều cái công năng vì nhiều đời, nhiều kiếp các vị đã gieo trồng đối với Phật pháp.
Đức Phật dạy rằng được thân người là khó, các vị đã được thân người, được thân người rồi gặp Chánh pháp lại càng khó hơn và hôm nay các vị đã gặp được Chánh pháp. Chuẩn bị dự vào Chúng trung tôn, chánh thức là người con trưởng của đức Phật, là Tỳ-kheo và Tỳ-kheo-ni, là Thức-xoa-ma-na là các vị chuẩn bị để bước lên hàng Chúng trung tôn khoảng giữa, còn hàng Sa-di, Sa-di-ni các vị chánh thức được là người xuất gia đệ tử đức Phật. Nếu chúng ta xuất gia ở chùa, mặc áo giải thoát mà không thọ giới thì được gọi là cận trụ hay cận sự mà thôi, chưa phải là người xuất gia.
Nói đến giới luật là nói đến hệ thống các quy định về chuẩn mực trong đời sống phạm hạnh, quy tắc ứng xử cũng như các hoạt động mang tính nội bộ, đặc thù của Tăng sĩ Phật giáo nói riêng và Tăng đoàn nói chung. Giới luật ấy chia làm hai phần, gồm giới và luật, hai phần này có quan hệ khắn khít, mật thiết với nhau trong quá trình hành và trì giới luật của các vị thọ đại giới: Tỳ-kheo, Tỳ-kheo Ni.
Đối với một vị Tăng sĩ, dù là Tỳ-kheo hay Tỳ-kheo-ni, việc bước đầu được dự vào hàng Tăng bảo có ý nghĩa rất quan trọng. Bởi đó là sự kiện đánh dấu vị ấy từ người tập sự xuất gia, chính thức gia nhập vào đoàn thể Tăng-già thanh tịnh thành “Trưởng tử Như Lai”, thành bậc “Chúng trung tôn”. Đối với một vị tập sự xuất gia theo truyền thống Bắc tông, Sa-di phải có 2 hoặc 3 năm tập sự tối thiểu mới được thọ giới Tỳ-kheo; Sa-di-ni có tối thiểu 4 năm (bao gồm 2 năm học xứ Thức-xoa-ma-na) mới được thọ giới Tỳ-kheo-ni; đó là một thời gian dài tập sự để trở thành thành viên của Tăng-già. Như vậy việc thọ giới và đắc giới rất quan trọng với các vị “sơ tâm xuất gia”. Giới tử phát tâm dõng mãnh như vậy thì việc tổ chức một giới đàn trang nghiêm cho đúng pháp đúng luật, giới sư phải đúng pháp đúng luật là trọng trách của mỗi thành viên Ban Kiến đàn nói riêng và Tăng đoàn nói chung.
Về giới tử, chúng tôi vẫn luôn xác quyết “cần chất hơn cần lượng”. Phải có sự khảo hạch nghiêm túc về giới luật đã thọ. Tụng luật là phần thi bắt buộc. Đây là truyền thống đã có từ trước mà lâu nay chúng ta đã bỏ phế, cần phải khôi phục lại. Có như vậy giới tử mới thấy ý nghĩa và “biết sợ” việc thọ giới là khó khăn, cần cầu chuyên tâm học hành nghiêm túc trước khi thọ giới. Ngày nay còn xảy ra tình trạng dễ duôi trong việc thọ giới, giới tử rớt chỗ này thì chạy sang tỉnh thành khác để thọ giới. Một năm có đến 5 - 7 giới đàn tổ chức; giới đàn này cách giới đàn kia 2 - 3 tháng, thậm chí trong cùng tháng. Nói như vậy để thấy, giới tử sẽ không cảm thấy lo lắng việc không có giới đàn để thọ giới. Vấn đề này thiết nghĩ Giáo hội, Ban Tăng sự Trung ương nên có sự chấn chỉnh.
Như chúng tôi ngày xưa, Giáo hội chỉ 1 - 2 năm mới có một giới đàn trong cả nước. Giới tử cả nước tập trung về đó thọ giới. Ai cũng sợ không được tấn đàn thọ giới, về xấu hổ với thầy tổ, huynh đệ. Trước ngày đi thọ giới, chúng tôi phải học luật nghiêm túc, thuộc làu làu bốn cuốn Luật tiểu để thi viết, để tụng đọc. Thầy Bổn sư hoặc các sư huynh lớn cũng nghiêm khắc dạy dỗ, kiểm tra; không đủ “tiêu chuẩn” thì nhất định không cho đi thọ giới. Như vậy, chúng ta thấy việc thọ giới rất nghiêm túc trong suy nghĩ và hành động của mọi người.
Giới tử đến đàn giới phải phát tâm dõng mãnh cầu thọ giới pháp để tu, để cầu giải thoát chứ không phải “cầu chứng điệp thọ giới”, để mặc y áo Tỳ-kheo, để ăn trên ngồi trước. Trong đàn giới thì giới tử phải cung kính giới sư như cung kính Phật, Bồ-tát; thanh tịnh ba nghiệp thân - khẩu - ý. Ban Kiến đàn cũng phải tổ chức cho giới tử học về cách thức tấn đàn (hành nghi), sám hối, học luật cương yếu sau khi thọ giới…
Theo chúng tôi, với tư cách là người đi trước, có chút hiểu biết về giới luật thì việc “tiếp dẫn hậu lai” trong công việc tổ chức đàn thọ giới là rất quan trọng, gồm: chọn người làm giới sư và tổ chức đàn tràng trang nghiêm, đúng luật.
Ngày xưa, việc truyền giới - thọ giới được tổ chức theo sơn môn, pháp phái thông qua các sự kiện của tổ đình. Giới sư được mời từ các vị trưởng thượng có giới đức, đạo hạnh. Các vị trong sơn môn, pháp phái hiểu rõ về đạo hạnh tu tập của giới tử. Đến thời kỳ chấn hưng, các tổ chức Giáo hội đã kiến lập những Đại giới đàn với rất đông giới tử, gấp nhiều chục lần, nhưng quy củ và việc tuyển chọn vẫn kỹ càng, nghiêm khắc. Giáo hội ngày nay tuy cũng kế tục sự truyền thừa trước đó, nhưng việc truyền giới, thọ giới có phần dễ dãi hơn.
Các giới tử phải phát tâm dõng mãnh để lãnh thọ giới pháp.Thọ giới phải là đắc giới, phải thành một Tỳ-kheo như pháp. Mà mình thọ đắc giới thì mới giữ giới được. Mới chứng quả A-la-hán mới là thành Phật được. Đến đàn giới Đạt Thanh này, thọ giới phải đắc giới. Sa-di thì được đắc giới của Sa-di; Thức-xoa-ma-na đắc giới của Thức-xoa-ma-na; Tỳ-kheo, Tỳ-kheo-ni đắc giới Tỳ-kheo, Tỳ-kheo-ni. Tại vì Tỳ-kheo, Tỳ-kheo-ni được dự vào trong hàng Chúng trung tôn, đệ tử lớn nhất của đức Phật.
Trước khi nhập Niết-bàn, đức Phật đã phó chúc cho Tỳ-kheo. Đó là điều rất quan trọng. Chúng ta đủ tư cách gìn giữ gia tài của đức Phật.
Nếu một cộng đồng xã hội thịnh vượng được bắt đầu bằng yếu tố cơ bản của sự thống nhất ý chí và hành động thì thanh tịnh và hoà hợp là yếu tố tiên quyết cho mạng mạch của Tăng-già. Tăng-già có thanh tịnh và hòa hợp thì Phật pháp mới trường tồn và hưng thịnh. Trong đó, ý chí hòa hợp để đưa đến hành động thanh tịnh của Tăng-già chính là “tác pháp yết-ma”, một nguyên tắc nghị sự trong tổ chức Tăng đoàn Phật giáo có bề dày truyền thống gần ba ngàn năm qua.
Yết-ma, được phiên âm từ karmam của tiếng Phạn. Hán dịch là “biện sự tác pháp”, được định nghĩa: “Vạn sự do tư thành biện cố”. Nghĩa là, tất cả công việc của Tăng đều do đây mà được thành tựu mỹ mãn. Nghĩa đen của “Yết-ma” có nghĩa là hành động hay hành vi. Có hành động thuộc cá nhân mà cũng có hành động thuộc tập thể. Ở đây, Yết-ma chỉ dùng cho các hành vi tập thể.
Đây cũng là yếu tố để tác thành giới thể vô tác cho các giới tử. Đặc tính pháp Yết-ma là đem lại sự an vui hạnh phúc cho mình và người, điều hòa được sinh hoạt tập thể của Tăng-già, tạo niềm tin cho kẻ khác và đem lại an lạc giải thoát cho chính tự thân. Trên tinh thần đó, khi cử hành pháp Yết-ma, chính nơi sự thanh tịnh của Tăng-già mà tạo thành một dòng năng lượng từ trường tâm linh tác động vào bên trong giới thể của giới tử. “Không có pháp Yết-ma sẽ không có các Tỳ-kheo đắc giới như pháp, bản thể của Tăng không thành tựu. Không có sự tồn tại của Tăng thì Chánh pháp mà Phật giảng dạy không có người tu và chứng. Như vậy, có nghĩa là Chánh pháp không tồn tại…
Chính vì vậy để đắc thành giới thể, các giới tử phải phát nguyện chí thành, phát tâm dõng mãnh cộng với giới trường trang nghiêm, giới sư thanh tịnh thì việc cầu thọ giới pháp mới thành tựu. Khi đã thành tựu rồi, các vị cần nghiêm trì cẩn thận vì đây là thềm bậc để đưa đến quả Vô thượng Bồ-đề.
Biên tập theo bài giảng của HT. Thích Minh Thông tại Đại Giới đàn ĐẠT THANH 2024
