Tham luận 40 năm thành lập Giáo hội Phật giáo Việt Nam: Định hướng đặc trưng Văn hóa Phật giáo Việt nam

• Cần xác định, đặt đúng vai trò (mà cụ thể là quyền và nghĩa vụ) của sư trụ trì trong bảo tồn, phát huy di sản văn hóa Phật giáo: Trước những thách thức của thời đại, vấn đề nhận diện, xây dựng phương pháp bảo vệ giá trị di sản văn hóa Phật giáo Việt Nam là một việc làm cần thiết. Quan điểm nhìn nhận vai trò của sư trụ trì như một bên liên quan quan trọng trong việc bảo tồn, phát huy giá trị di sản văn hóa Phật giáo là một giải pháp hiệu quả. Vai trò sư trụ trì cần đặt trong mối tương quan với các bên liên quan khác, nhất là cộng đồng, chính quyền địa phương, cũng như cần được tạo điều kiện hoạt động thông qua cơ chế chính sách của Nhà nước, Giáo hội. Nếu như quyền và nghĩa vụ của tăng, ni Phật giáo được nhận thức đầy đủ và có sự phối hợp tốt của cơ quan quản lý nhà nước về di sản văn hóa thì chắc chắn sự đóng góp của họ trong việc quản lý, bảo tồn, phát huy sẽ hiệu quả và khả thi hơn rất nhiều.
• Tăng cường sự phối hợp chặt chẽ hơn nữa với các cơ quan chức năng liên quan trong quản lý di sản.
• Tăng cường nghiên cứu, khai thác giá trị từ di sản Phật giáo để kế thừa, phát huy, đáp ứng yêu cầu của xã hội hiện đại, đồng thời định hướng đặc trưng văn hóa Phật giáo Việt Nam. Trong đó, cần tập trung nghiên cứu bài bản hệ thống kinh, sách hướng dẫn và di tích, di vật (là những tư liệu quý giá) để xây dựng những tiêu chí, chuẩn mực bổ sung công cụ cho sự kiểm soát, quản lý việc bảo tồn, phát huy di sản. VD: tập hợp/xây dựng hệ thống về kiến trúc (không gian cảnh quan, bố cục, công năng sử dụng…); về biểu tượng, trang trí, mỹ thuật và ý nghĩa của chúng; về tượng pháp, đồ thờ, pháp khí (nhất là hệ thống hoành phi, câu đối, đại tự, bia ký, chuông, khánh…); về các cách thức thực hành nghi lễ, tổ chức lễ hội Phật giáo.
• Cần xây dựng kế hoạch/đề án tổng thể cho việc bảo tồn, phát huy di sản văn hóa Phật giáo, trong đó phân tách từng lĩnh vực, vấn đề cần xử lý, thực hiện theo lộ trình, khoa học nhằm đảm bảo tính đồng bộ, thực hiện triệt để, hiệu quả, khả thi cao hơn.
• Di sản văn hóa Phật giáo là một phần quan trọng của di sản văn hóa dân tộc, gắn liền với đời sống văn hóa tín ngưỡng, tôn giáo của các cộng đồng dân cư. Chính vì vậy, cần xây dựng một trung tâm di sản văn hóa Phật giáo Việt Nam để giới thiệu một cách đầy đủ, toàn quốc, toàn diện, thống nhất trong đa dạng về Phật giáo Việt Nam, giúp cho Tăng Ni, Phật tử, công chúng trong và ngoài nước hiểu sâu sắc hơn về lịch sử, vai trò của Phật giáo; những giá trị, ý nghĩa của những di sản Phật giáo đồng thời bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa Phật giáo. Hoặc xây dựng những trung tâm văn hóa/bảo tàng để lưu giữ, giới thiệu về Phật giáo Việt Nam (có thể theo vùng, miền hoặc theo hệ phái…).

Hội thảo khoa học: Văn hóa Phật giáo Việt Nam - thống nhất trong đa dạng tại chùa Yên Phú, Hà Nội, ngày 2,3/7/2016

Nguồn: vanhoaphatgiaovietnam.net