Tiểu sử Cố Đại lão Hòa thượng Thích Từ Ý

 PSO -                                          TIỂU SỬ

                              CỐ ĐẠI LÃO HÒA THƯỢNG THÍCH TỪ Ý   
                      TRỤ TRÌ CHÙA HÒA AN- P.TAM KỲ, TP.ĐÀ NẴNG

I. THÂN THẾ

Hòa thượng Thích Từ Ý, thế danh Trần Văn Chí, pháp húy Tâm Niệm, tự Từ Ý, hiệu Chơn Thiện, thuộc dòng truyền thừa đời 43 thiền phái Lâm Tế, thế hệ thứ 9 pháp phái Liễu Quán.

Ngài sinh ngày 21 - 1 - 19181 tại làng Tịch Tây, tổng Đức Hòa, phủ Tam Kỳ, tỉnh Quảng Nam (nay là thôn Trà Tây, xã Tam MỹĐông, huyện Núi Thành, tỉnh Quảng Nam), trong một gia đình với sáu anh chị em (Hòa thượng là con út)2 có truyền thống Nho gia và thâm tín Phật giáo. Thân phụ là cụ ông Trần Văn Thi, pháp danh Thanh Y; thân mẫu là cụ bà Ngô Thị Thời, pháp danh Tịnh Vận.

II. THỜI KỲ TU HỌC VÀ HÀNH ĐẠO

Năm 16 tuổi,ngài được cha mẹ cho đến học Phật với ngài Thái Như Đào, trụ trì chùa Tế Dương thuộc Tam giáo (xã Tiên Kỳ, huyện Tiên Phước, tỉnh Quảng Nam).

Năm 1943, ngài di dời chùa Phú Sơn trên núi Năm Mú về núi Bàu Đá như vị trí hiện nay3. Đến năm 1950, ngài sắp xếp mọi việc trong gia đình, xin thầy Thái Như Đào được xuất gia tu học, nhưng thầy cho rằng Tam giáo lúc này đã suy nên dẫn ngài ra Đà Nẵng xuất gia với Đức Trưởng lão Hòa thượng Thích Tôn Thắng - khai sơn, trụ trì chùa Sắc tứ Phổ Thiên, nay là chùa Phổ Đà (TP.Đà Nẵng). Nơi này là Phật học viện của Hội An Nam Phật học Đà Nẵng và Quảng Nam - Đà Nẵng sau này. Ngài được Bổn sư cho pháp danh là Tâm Niệm.

Hòa thượng xuất gia tuổi đã lớn, vốn có căn khí bậc xuất trần, hình nghi đỉnh đạt, cộng với trước đó được thọ ân giáo dưỡng tại chùa Phú Sơn,  Tế Dương nên sau 3 năm tu học tại Phật học viện Phổ Thiên,Đà Nẵng được Đức Tăng  cang trực tiếp chỉ dạy. 

Năm 1953, ngài được Bổn sư cho thọ giới Sa-di tại giới đàn chùa Báo Quốc -nơi cội nguồn của Hòa thượng Bổn sư; năm 1956, thọ giới Tỳ kheo tại giới đàn chùa Ấn Quang do Hòa thượng Thiện Hòa làm Đàn đầu Hòa thượng.

Năm 1956, ngài được Bổn sư phó thác vào Tam Kỳ để thực hiện việc trùng kiến chùa Tịnh Độ cùng với chư huynh đệ. Tại đây, ngài chính thức được ngài Trị sự trưởng Giáo hội Tăng-già Trung Phần tỉnh Quảng Nam - Đà Nẵng cấp Giấy chứng nhận Tăng chúng chùa Tịnh Độ4. Cũng trong thời gian này, Hòa thượng được Chi hội Phật học Tam Kỳ mời về làm giám tự Hội quán Phật học Tam Kỳ (do bà Trần Thị Lắm - vợ ông quan người Pháp cúng dường, nay là chùa Hòa An). Năm 1960, Hòa thượng chính thức đảm nhận trụ trì.

Năm 1958, Hòa thượng được thầy Tùng Pháp sư cúng 1000 m² đất xây dựng nên chùa Hữu Lâm bằng tranh tre5.

Năm 1961, Hòa Thượng trùng tu lại chùa Hòa An lần thứ 2 làm trụ sở Chi hội An Nam  Phật học Tam Kỳ.

Năm 1963, được thân hào và nhân dân Liên Gia 35 và 36 ấp Xuân Đông, xã Kỳ Hương (nay là phường Trường Xuân,TP.Tam Kỳ) hiến cúng mấy sào đất, Hòa thượng đã mua thêm các lô lân cận để kiến lập chùa Từ Quang, lễ đặt đá khởi công vào ngày 30-11-1963. Sau này, đến năm 1969 xây dựng lại và thêm các công trình. Cũng năm này, Hòa thượng cùng với đồng bào Phật tử tổ chức tuyệt thực ba ngày tại chùa Hòa An  đòi thực thi chính sách bình đẳng tôn giáo trước chế độ độc tài Ngô Đình Diệm.

Năm 1964, Hòa thượng được cung thỉnh làm Tôn chứng Tănggià giới đàn Phước Lâm  (Giới đàn đầu tiên GHPGVN Thống nhất Quảng Nam tổ chức ngày 8-2-1964 tại chùa Phước Lâm) 6.

Sau khi thành lập tỉnh Quảng Tín (1962), tỉnh hội Quảng Tín thỉnh Hòa thượng làm Trưởngban Vận động tài chính (Hòa thượng Thích Thiện Duyên làm Trưởng ban Kiến thiết) xin  phần đất tại thôn Mỹ Thạch, xã Kỳ Hương làm trụ sở Giáo hội. Lễ đặt đá xây dựng vào ngày 17-11-1963 do Hòa thượng Thích Đôn Hậu chứng minh. Đến năm 1965 hoàn thành, được Hòa thượng Thích Trí Thủ đặt tên chùa Đạo Nguyên (nay là chùa Đạo Nguyên - phường Tân Thạnh, TP.Tam Kỳ, tỉnh Quảng Nam). Cũng năm này, Viện Hóa đạo GHPGVN Thống nhất bổ nhiệm Hòa thượng làm trụ trì chùa Đạo Nguyên, Hòa thượng Thích Thiện Duyên làm Chánh Đại diện Tỉnh hội Phật giáo Quảng Tín (trong quyết định lúc đó ghi Đại đức).

Năm 1968, trùng tu chùa Hòa An lần 3, xây dựng các công trình phụ để làm cơ sở tài chính cho Giáo hội tỉnh như trường Bồ Đề và cơ sở sản xuất hương đèn… Các lợi tức của cơ sở này do Giáohội tỉnh quản lý; còn kinh tế chùa, tự túc bằng trồng ruộng lúa, hoa màu trên đất bà Tám  Lắm cúng và trên Gò Nha.

Năm 1970, giới đàn Vĩnh Gia tổ chức tại Đà Nẵng, Hòa thượng được mời vào Ban Tổ chức, góp phần cho sự thành tựu giới đàn. Năm 1972, được các Phật tử hiến cúng đất tại thôn Kỳ Hưng, quận Lý Tín cũ, Hòa thượngkhai sơn xây dựng chùa Hưng Quang (nay thuộc xã Tam Xuân). Cũng năm này,  Hòa thượng đặt tượng Phật Thích Ca tại Thiên Long Thạch Động (chùa Hang, xã Kỳ Liên nay là xã Tam Nghĩa) và dựng tượng Quán Thế Âm Bồ-tát tại đập Bà Quận (trước am Từ Long của cố Hòa thượng Thích Từ Hội).

 Năm 1973, được Phật tử Lý Túy và Lê Thị Ký cúng lô đất gần nhà Đèn, Hòa thượng mua thêm 287m² cận đó xây dựng chùa Diệu Quang, nay thuộc phường Hòa Hương - TP.Tam Kỳ7. Cũng vào năm này, được Phật tử Hồ Đạt, Nguyễn Ích cúng đất, Hòa thượng khai sơn chùa Từ Quang tại xã Kỳ Trung, nay là xãTam Tiến - Núi Thành8.

Năm 1976, Hòa thượng được GHPGVN Thống Nhất Quảng Nam - Đà Nẵng cử làm Chánh Đại diện Thị hội Phật giáo Tam Kỳ.

Năm 1976, sau ngày thống nhất đất nước, kinh tế còn nhiều khó khăn, Tăng Ni phải phải lao động sảnxuất để tồn tại, việc tập trung An cư kiết hạ khắp nơi tự cấm túc tại chùa. Không đành lòng nhìn cảnh lụi tàn của Tăng đoàn, với tư cách Chánh Đại diện GHPGVN Thống nhất thị xã Tam Kỳ, Hòa thượng đã động viên chư Tăng trong khu 3 tập trung về tại chùa  Từ quang, xã Tam Ngọc (nay phường Trường Xuân) để an cư kiết hạ (cung thỉnh Hòa thượng Thích Thiện Duyên làm Thiền chủ, Hòa thượng  làm Hóa chủ, mỗi hành giả an cư đem theo gạo). Các năm sau đó, dù an cư tại chùa Từ Quang hay Tịnh Độ, Hòa thượng đều nhận trách nhiệm làm Hóa chủ đạo tràng,  vận động tín đồ cúng dường tứ sự Tăng nên từ đó chư Tăng không cần phải mang gạo đểan cư nữa.

Năm 1977, Hòa thượng tham gia lao động công ích đắp đập thủy lợi Phú Ninh cùng Tăng Ni, nhân dân trong tỉnh.

Năm 1981, theo thỉnh nguyện của đệ tử Nguyên Trọng, Nguyên Hòa, Nguyên Lễ, Như Thông... Hòa thượng khai sơn xây dựng chùa Phước Quang tại huyện  Long Thành, tỉnh Đồng Nai.

Ngoài các cơ sở khai sơn, Hòa thượng là người có uy đức nên được các nơi thỉnh mời chứng minh lễ đặt đá xây dựng chùa như: chùa Phước  Hiệp (Tiên Phước), Phước An (Thăng Bình), Khương An (Núi Thành), Đông An (Hiệp Đức), Hòa Nam (Tam Kỳ), Hiệp Phú (Núi Thành)… Ngoài ra, Hòa thượng vận động tín đồ cúng dường tài vật để sửa sang, tu bổ lại các chùa như: chùa Trân Bửu (xưa là chùa Khánh Thọ, chùa Dương Đàn, chùa Dương Lâm...; hướng dẫn tín đồ Phật tử chuyển miếu thành  chùa Tiên Mỹ bây giờ.

Năm 1985, Hòa thượng được cung thỉnh làm Giáo thọ A-xà-lê tại giới đàn chùa Long Tuyền - Hội An9.

Năm 1990, Hòa thượng đứng ra tổ chức giới đàn phương trượng truyền giới Sa-di, Thập thiện, Bồ  -tát giới tại chùa Hòa An, cung thỉnh Hòa thượng Thích Thiện Duyên làm Đàn đầu, Hòa thượng đảm nhận Giáo thọ A-xà-lê10

Sự nghiệp hoằng truyền mạng mạch Như Lai là điểm son sáng nhất trong suốt cuộc đời  hành đạo của Hòa thượng. Với ánh nhìn từ bi, giọng nói nhẹ nhàng, đức độ, Hòa thượng  đã khuyến hóa không thể đếm được số người nương nhờ về cửa Phật. Hòa thượng độ cho hàng đệ tử xuất gia trên 50 vị, nhiều vị đã và đang tiếp nối con đường hoằng pháp của Hòa thượng Tôn sư.

III. THỜI KỲ HÓA DUYÊN HOÀN MÃN

Sau thời gian hoạt động Phật sự, Hòa thượng lúc này bước sang tuổi xế chiều, sức khỏe  kém, thường hay đau ốm nên cuối nhiệm kỳ làm Chánh Đại diện Tam Kỳ, Hòa thượng thôi tham gia công tác Giáo hội để tịnh dưỡng và chuyên tâm niệm Phật, chuẩn bị hành trang  về với Phật. Những năm sau này, cho xây tháp, thăm viếng các đệ tử Thành phố Hồ Chí Minh, Bà Rịa - Vũng Tàu, Đà Nẵng... chuyển giao công việc cho chúng đệ tử.

Đầu năm 1989 phát hiện trọng bệnh, ngày 20-6-Canh Ngọ               (1990), Hòa thượng cho họp đệ tử, giao nhiệm vụ trụ trì cho đệ tử lớn cố Hòa thượng Thích Thiện Tường. Ngày 1-7-Canh Ngọ (1990), thăm đạo tràng an cư Tịnh Độ và quý Hòa thượng Thiện Duyên, Hòa thượng Chơn Ngộ, Hòa thượng Viên Mãn.

Vào đêm 20-7-Canh Ngọ, Thầy gọi đệ tử vào phòng, cho mời Hòa thượng Thích Thiện Duyên vào thăm lần cuối; đến 1 giờ 25 phút ngày 21-7 Canh Ngọ, Hòa thượng hỏi giờ và chắp tay chào vĩnh biệt. Hóa duyên đã mãn - sanh đã tận - phạm hạnh đã thành - việc gì cần làm, đã làm xong, Hòa thượng trở về nơi phải trở về như một cơ duyên đã định.

Nam mô Từ Lâm Tế chánh tông tứ thập tam thế, Thiền phái Liễu Quán đệ Cửu đợi, Báo Quốc tổ đình môn hạ pháp húy thượng Tâm hạ Niệm, tự Từ Ý, hiệu Chơn Thiện Hòa thượng Giác linh thùy từ nhã giám

              TÔNG MÔN HÒA AN PHỤNG SOẠN

1 Theo ngày tháng ghi trên Thẻ căn cước được cấp ngày 11-4-1963 do Tỉnh trưởng tỉnh Quảng Tín cấp và các giấy tờ liên quan hiện còn lưu giữ.

2 Người chị đầu là: Trần Thị Phiến, chết khi còn nhỏ, giỗ 13-6 hằng năm.

Ông Trần Kiêm (Kim): tức là Hòa thượng Thích Hành Giải, trụ trì chùa Phú Sơn, sinh năm 1906, tịch ngày 8-6 âm lịch (1975).

Ông Trần Văn Vàng, đi tập kết 20-7-1954, chết năm 1969, đã cải táng về quê nhà năm 1977.

Ông Trần Văn Vạn, tai nạn xe qua đời sau 1975, ông là thân sinh Sư cô Đồng Huệ tức là Ni sư Thích nữ Nhật Huy, trụ trì chùa Hiệp Phú.

Ông Trần Văn Phước, ông lo mọi việc gia tộc, cho anh em trong nhà kẻ lo việc nước, người đi tu.

Ông Trần Văn Chí, trụ trì chùa Hòa An (Tam Kỳ, Quảng Nam).

3 Nguyên nhân dời chùa: Năm 1943, chùa Phú Sơn liên tiếp có người bị đau và chết 3 người, các thầy đồng tu và

tín đồ, định dời về núi Bàu Đá, là chùa Phú Sơn bây giờ, nhưng lại gặp trắc trở. Vì đồng bào Phú Quý không chịu dời, cuối cùng Hòa thượng phải vận động làm cho họ một ngôi trường để dạy học, họ mới đồng ý. Khi làm xong trường, dời chùa về núi Bàu Đá trong 2 tháng là xong. Điều kiện thời bấy giờ hạn hẹp nên Hòa thượng đành lòng phải cất chùa bằng thanh tre để có nơi cho mọi người tu tập. Sau 5 năm, được thầy Thích Như Đào nhất trí, mỗi người về bán ít đất đai đem cúng vào cùng làm lợp ngói âm dương.

4 Căn cứ tư liệu Giấy chứng nhận tăng chúng chùa Tịnh Độ - thị xã Tam Kỳ được Hòa thượng Thích Trí Giác (Trị sự trưởng Giáo hội Tăng-già Trung Phần) cấp vào ngày 15-12-1956.

5 Trước đó năm 1957, Hòa thượng được bà Mật cúng căn nhà trên mảnh đất đại ngã ba Bà Xù để tập trung cho đạo hữu tu học; năm 1958, cơ duyên về lại chùa Tế Dương hoằng pháp, Hòa thượng tiếp tục được sự hỷ cúng của thầy Tùng Pháp sư với diện tích 1000m² tại vức Hữu Lâm, Hòa thượng với đạo hữu quyết định dời chùa về đây, thành lập nên chùa Hữu Lâm sau này.

6 Giới đàn 1964 tổ chức tại chùa Phước Lâm, có đệ tử của Hòa thượng thọ Sa-di là Nguyên Lợi, tức cố Hòa thượng Thích Thiện Tường (viên tịch).

7 “Tờ Bán Đứt Đất” được Ủy ban Hành chánh xã Tam Kỳ chứng nhận vào ngày 21-12-1973, được hai vợ chồng ông Nguyễn Bá Châu và bà Nguyễn Thị Cúc lập, hiện nay còn lưu giữ.

8 Căn cứ “Thư ngõ” chùa Từ Quang được viết ngày 27- 11- 2011 do Phật tử Ngô Nhung đại diện chùa lập, được Ban trị sự GHPGVN huyện Núi Thành xác nhận.

9 Thượng tọa Thích Phước Hưng (trụ trì chùa An Thái - Thăng Bình; đệ tử của Hòa thượng), được Hòa thượng cho thọ giới Tỳ-kheo trong giới đàn này.

10 Thượng tọa Thích Thanh Thuận (trụ trì chùa Từ Quang - Trường Xuân, Tam Kỳ); đệ tử của Hòa thượng, được Hòa thượng cho tấn đàn thọ Sa-di tại giới đàn này.